LAB CAF LAB-CAF SAIL SINDIKALA
Ordezkarien %92k eman diote babesa Aranbururi LABeko lema hartzeko. Ainhoa Etxaideren aroan «egin diren etxeko lanak» bere alde jarri nahi ditu, «langileriari datorkion prekaritate aroari» eraginkortasunez aurre egiteko.
Garbiñe Aranburuk (Legorreta, Gipuzkoa, 1973) ez du beharko egokitzapen handirik LABeko idazkaritza nagusian. Urte askoan Ainhoa Etxaideren zuzendaritzan zaildutakoa da, eta sindikatuaren erraiak ondo ezagutzen ditu, azken urteotan negoziazio kolektiboaren arduradun gisa.
Ainhoa Etxaideren errelebo naturala zarela diote LABen; ematen du ez dela aldaketa handirik espero behar sindikatuaren norabidean, ezta?
Rafaren [Diaz] garaian hasi nintzen zuzendaritzan, eta gero Ainhoarenean egin ditut urte gehien. Egia da oso errelebo naturala dela, eta sindikatua etxeko lanak eginda dagoela. Norabidea ondo finkaturik dago, eta jarraitutasuna aurreikus daitekeela garbi dago.
Zein dira etxeko lan horiek?
Ordezkaritza esparruan inoiz baino afiliatu gehiago dugu, batetik; prekaritatea ikaragarri zabaldurik dagoen testuinguruan eredu sindikala birpentsatzeko prozesu oso bat bukatu dugu, bestetik. Gainera, burujabetza prozesuari ekiteko baldintzak sortzen lan handia egin du LABek, eta feminismoaren esparruan aurrerapausoak eman ditugu.
Eta aliantzen esparruan?
Baldintza jakin batzuk sortzen aritu gara datozen urteetan aliantza naturaletan sakontzeko.
Ezaguna da negoziazio prozesu luze batean zaudetela ELArekin. Noizko fruituak?
Gaur arte, bi sindikatuok borondate argia erakutsi dugu aliantzan sakontzeko, bai esparru politikoan, bai sozialean eta bai ekintza sindikalean.
Ekintza sindikal bateratua ezinezkoa dela diote batzuek. Zer diozu zuk?
Ekintza sindikalean ere akordioa egitea beharrezkoa dela euskal langileentzat. Indar orekei begira, oso komenigarria zaigu konfrontazio gaitasuna handitzeko eta eraginkorrago izateko patronalaren eta Jaurlaritzaren aurrean. Iraganean izandako desberdintasunak gainditze bidean jarri behar ditugu. Bi proiektu sindikal dira, bi estrategia sindikal, baina aliatu daitezkeenak.
Luze jotzen ari da negoziazioa. Inoiz adostuko ote duzue?
Oinarri sendoen gainean egin beharreko apustua da, eta horrek bere denbora behar du; zuhurtzia apur bat ere bai, estrategia oso desberdinak izan ditugulako, eta hori guztia ongi lotu behar da.
Udarako bai?
ELAren kongresuaren ondoren ez zaigu asti handirik gelditzen uda betean sartu aurretik. Baina datorren ikasturte hasieran elementu berriak ikusten hasiko garela aurreikusten dut.
Ekonomia makroak dio susperraldia sendotu dela, eta krisia atzean utzi dela. Etxaidek krisi beteko garaian izan ez zituen zein abantaila izango dituzu zuk?
Sindikatuak bizi duen momentu bikaina da abantaila handiena. 2008ko udaberrian biltzarra egin genuen, eta gero ezin izan genituen plangintzak aurrera atera, krisia lehertu zelako. Lehentasunak aldatu egin ziren, eta, urte gogorren ondoren, aldaketa batzuk egon dira.
Okerrena pasatu da sindikatuentzat?
Ez dut uste; ez ditugu aurrerantzean urte errazak pasatuko. Langileen egoera kaskarrari begira, ez datoz urte errazak. Abantaila da non dagoen sindikatua horri aurre egiteko.
Langabezia jaisten ari da, eta enpresariek eta gobernuek diote gauzak ondo doazela. Ez al da hori abantaila bat?
Ezin da ahaztu 2008tik aurrera sekulako erreformak egon direla eta erasoak bata bestearen atzetik iritsi direla. Urteak eman ditugu erasoei erantzuten, arnasa hartu ezinik. Orain, argi identifikatuta daukagu zer-nolako egoera datorkion langileriari.
Zer datorkio?
Propaganda neoliberalak hazkunde ekonomikoaren diskurtsoa egiten digu ameskeria batean sartu nahi gaituelako. Hazkunde hori langileentzat onuragarria dela diote, eta guk ezetz diogu: hazkundea, bere horretan, ez dela ona langileentzat, oinarriak jarri direlako prekarizazio prozesuan sakontzeko.
Hazkunde ekonomikoa ez dela ona esatea ez du ulertuko batek baino gehiagok…
Kontua da zer oinarri dituen hazkunde horrek. Langabezia murrizten ari dela diote, baina enplegu berria apenas sortzen den, eta sortzen dena prekarioa da, eta lanaldi partzialekoa. Erretiro asko dago, eta jarduera tasa jaitsi egin da, langabe askok, etsirik, ez dutelako izena ere ematen bulegoetan. Gainera, babes sozial nahikorik ez dago egoera horri erantzuteko. Hor dago DSBEari murrizketa gehiago egiteko proposamena. Hori guztia dago hazkundearen oinarrian, eta gero eta desberdintasun eta desoreka handiagoa dakar horrek. Horregatik jartzen dugu auzitan hazkundea.
Ez haztea okerragoa litzateke, ordea; edo ez?
Kontua da sortzen den aberastasunaren gero eta zati txikiagoa dagokiela langileei; BPGaren gero eta zati txikiagoa dute. Patronalak lan harremanekiko bere jarrera aldatuko ez duenez, eta politika publikoek desoreka hori zuzentzen ez dutenez, joera hori areagotzeko arrisku handia dago. Horregatik, tentu handiz aztertu behar da hazkundearen gaur egungo esanahia.
Adegik dio enpresarien konfiantza inoizko handiena dela. Nolakoa da sindikalistena?
Ez dakit zein enpresariren artean egongo den gainezka konfiantza, baina badakit badagoela Jaurlaritzaren eta EAJren borondate politiko argi bat patronala zilegi egiteko. Inoiz ez dute auzitan jartzen patronala, baina sindikalistak auzitan jartzeko sistema oso bat dago martxan, haien eraginkortasuna txikitu nahian.
Negoziazio kolektiboaren galerak ez ote die sindikatuei eraginkortasun gehiago kendu?
Lan harremanetan tresna hori genuen aldeen arteko desoreka pixka bat orekatzeko, eta hori ere galarazi egin dute. Inoiz baino bitarteko gutxiago dauzkagu langileak defendatzeko. Eta orain, gainera, sindikatuen zilegitasunaz dihardute politikaz aritzean. Ez diote patronalari erreparatzen, egungo egoeraren erantzule nagusi den arren; alderantziz, haren alde jarduten dute egunero.
Hazkundea, langileentzat mesedegarri izan ala ez, gora doa, oraingoz %2,5eko abiaduran. Soldatak, ordea, %1,5 inguru igotzen ari dira itunetan. Aurten, inflazioak ez du lagunduko, seguruenera. Zer egin behar du LABek horren aurrean?
Konfrontazio ereduan sakondu. Soldatetan islatzen da hobekien egungo hazkundearen arazoa. Bada garaia galdutako erosahalmena errekuperatzen hasteko. Patronala ez dago prest soldatak igotzeko, ordea. 1.200 euroko gutxieneko soldata proposatzen ari gara aspaldian, eta akordio bat egin daiteke horren alde, baina ez dute nahi, ez patronalak, ezta gobernuek ere. Zer gelditzen zaigu? Ba, mobilizazioa handitzea; borroka eraginkorrago egiteko aldatu dugu eredu sindikala, hain zuzen, negoziazio kolektiboaren esparrutik harago joateko.
Jaurlaritzak patronalari gehiago exijitzea nahi duzue. Ez du helburu erraza ematen…
Hori gertatu dadin borrokan segituko dugu. Eusko Legebiltzarrak soldatak igotzeko beharra islatzen duen idatzi bat onartu du, baina patronala aipatu gabe. Exijentzia handitu behar dute: adibidez, 1.200 euroko gutxieneko soldataren aldeko akordio bat sustatu dadin.
Azpiazu sailburuak berriro eskatu du soldatak igotzeko. EAJren barruan gatazka bat dago patronalarekiko hartu beharreko jarreraren inguruan?
Denborak esango du Azpiazuk tartea duen ala ez, eta zerbait aldatzeko gai den Confebaskekiko EAJren lerro nagusian. Jaurlaritzari ausardia handiagoa eskatzen diogu patronalari erantzukizunak eska diezazkion.
Unai Sordo CCOOko idazkari nagusi izango denak esan berri du ELAk bakarrik etekin sindikala atera dezakeen esparrura eramaten duela negoziazioa, eta LABek ere badakiela hori. Horrela da?
Ez gatoz bat CCOOk negoziazio kolektiboaren blokeoaren inguruan egiten duen azterketarekin. Ezaguna da ELArena ez beste estrategia bat izan dugula negoziazio kolektiboan. Euskal eremuko langileek ahalik eta kobertura zabalena edukitzea nahi dugu, eta hori ezin da egin enpresa itunekin bakarrik. Baina enpresaren negoziazio esparrua ere defendatzen dugu, noski. Desberdintasun horiek egonda ere, benetan kuriosoa dena da CCOOk negoziazioaren blokeoaren erantzukizun handiena beste sindikatu batzuen bizkarrean jartzea. CCOOren diskurtsoan, kasik desagertua dago patronalarekiko kritika, noiz eta patronalak dena daukanean bere alde. Denbora pasatzen uztea baino ez du behar onura berriak ateratzeko. Blokeoak haren alde jokatzen du, itunen estatalizazioa dakarrelako, eta horrek euskal langileen baldintzak okertzea. CCOOk badu garaia blokeoaren inguruan ardurak benetan dauden lekuan kokatzen hasteko.
Estatalizazioa ez, baina negoziazio mahaiak hutsik uztea da euskal itunen arazoa; hori ere garbi esan du Sordok. LAB gogorregia da negoziatzen? Posibilistago izateko garaia da?
Kontua ez da esertzea negoziazio mahai batean, sinatzen dena baizik. Krisia lehertu eta gero, esan ziguten denbora kontua zela, eta azkenean etorriko ginela beste parametro batzuetara. Ba, harrotasunez diogu ezetz, kalte txikienaren teoriaren mehatxuak ez gaituela gainditu. Joko zelai horretara ez gaituzte eraman; ez gaituzte beldurrak eta etsipenak garaitu. Hori langileengana ondo helaraztea da gure erronka, lan zentroetan ere beldurra gal dadin.
Zer eskatzen ari zarete mahaian esertzeko?
Oinarrizko edukiei buruz hitz egitea: soldata igoerak, erosteko ahalmena berreskuratzea, lan erreformaren atal gogorrenak baztertzea blindatzeen bidez, eta prekaritate prozesua etetea. Patronalak erraz asko onar ditzake aldagai horiek denak.
Urkulluren Jaurlaritzak patronalari dena eman diolako koadroa margotu duzue. Haserre egoteaz harago, nola emango diozue beste kolore bat koadro horri?
Borrokak merezi du, borrokak emaitzak ematen dituelako. Lan gatazkak zabaltzen ari dira enpresaz enpresa, eta akordio txukunak lortzen dira han eta hemen. Mobilizazioa eta konfrontazioa handitzea geratzen zaigu.
Ez ote ditu krisiak berak muga batzuk ezarri mobilizaziori dagokionez? Enplegu prekarioa izan ala ez, ez ote dago hura galtzeko beldur handiagoa orain?
Ez dago dudarik etsipena eta beldurra asko zabaldu direla, eta gure erronka da horri buelta eman eta langileak aktibatzea. Sistemak etengabe esaten dizu borrokatzeak ez duela balioa, ez dagoela alternatibarik, eta zirimiri horrek bustitzen du azkenean. Lortu behar duguna da langileak joko horretatik ateratzea.
Nafarroan UGT eta CCOO dira nagusi, eta ez dago negoziazioaren blokeorik.
Edozein hitzarmen ez da ezer baino hobe. Lan baldintzei, soldatei eta prekarizazio prozesuari erreparatzen badiegu, garbi ikusten da Nafarroako langileen egoera ez dela Araba, Bizkai eta Gipuzkoakoena baino hobea. Patronalak sinatu nahi duen horrek ez du eramaten langilea egoera hobera. CCOOren eta UGTren jarrera zinikoa da oso: hemengo itunen alde agertu, eta, aldi berean, estatalizazioa sustatu.
Zertarako egin zenuten sektore arteko esparru akordioa Confebaskekin? Kutxa huts bat da oraindik ere.
Gure itunak babesteko tresna gisa sinatu genuen guk. Patronalak zergatik sinatu zuen? Haren ordezkaritza ez da neurtu sekula, eta, beste patronal batzuk sortzen ari direnez, Confebaskek bazuen beharra bere burua eragile nagusi gisa azaltzeko.
Roberto Larrañagak Confebaskeko lema hartu zuenean bilera erronda bat egin zuen sindikatuekin. Hari bisita itzultzeko asmorik baduzu?
Bai, bilera erronda bat egingo dugu, baina ez dakit ikasturtea amaitu aurretik edo ondoren izango den.
Enplegu sailburu Beatriz Artolazabalekin ere batzartuko zara?
Bai, harreman formalak edukitzeko asmoa badugu.
650 eurorekin duintasunez bizitzeko moduaz galdetuko diozu?
Gustatuko litzaidake jakitea horren sekretua zein den. Larria da nola kriminalizatzen ari diren DSBEaren jasotzaileak, jakinda haien bi heren langile eta pentsiodun pobreak direla, bere sarrerak osatzen dituztenak. Horrek islatzen du zer-nolako soldatak ditugun. Iruzur fiskalari aurre egiteko ez dugu ikusten horrelako determinaziorik eta bitartekorik. Auziak garbi uzten du zein diren bakoitzaren lehentasun politikoak.
JATORRIZKO INFORMAZIOA: